1.Apa itu takaful?
Definisi:
Kata dasar perkataan takaful adalah Kafala
yang bererti menjamin, menjaga atau memelihara. Oleh itu takaful memberi maksud
saling menjamin, menjaga dan memelihara. Dalam bahasa yang mudah takaful
bermaksud satu pakatan yang berjanji menjaga kebajikan diantara ahli apabila
salah seorang daripada mereka yang menyertai pakatan berlaku musibah. Oleh sebab
itu kontrak takaful mengandungi unsur tabarru’. Tabarru’ berfungsi sebagai satu
dana bagi menolong ahli pakatan apabila musibah melanda. Unsur-unsur lain yang
terlibat dalam kontrak takaful adalah Mudharabah, wakalah, qardh hasan dan
hibah.
Tabarru’
bermaksud menderma. Dalam operasi takaful setiap peserta yang ingin menyertai
pakatan ini, mesti menyumbang (tabarru’) duit mereka kedalam tabung dana risiko.
Dana ini akan digunakan apabila peserta-peserta dalam pakatan tersebut ditimpa
musibah. Kebiasaannya nisbah tabarru’ dan Akaun peserta (simpanan) berbeza diantara
setiap produk dan syarikat takaful.
Mudharabah merupakan
kontrak perkongsian melibatkan satu pihak menyediakan modal dan satu lagi
mengusahakan. Dalam kes takaful pemodal (peserta) dan pengusaha (syarikat
takaful). Wang sumbangan peserta selepas
ditolak yuran wakalah akan dilaburkan oleh syarikat takaful samada dari dana
risiko dan akaun peserta (simpanan). Apabila berlaku keuntungan, keuntungan
tersebut akan dibahagikan kepada peserta dan syarikat takaful mengikut nisbah
yang dipersetujui pada peringkat awal kontrak diantara peserta dengan syarikat
takaful. Kebiasaanya setiap syarikat takaful meletakkan nisbah berbeza. Malahan
ada juga syarikat yang sama tetapi apabila produk berbeza maka nisbah juga
berbeza. Oleh itu peserta boleh memilih syarikat yang memberi tawaran terbaik
kepada mereka sebelum ingin menyertai mana-mana produk takaful.
Wakalah bermaksud
penyerahan tanggungjawab yang ada pada seseorang (muwakkil) kepada seseorang yang
lain (wakil) dengan lafaz agar menguruskan tanggungjawab yang diwakilkan. Dalam
industri takaful, wakalah wujud dalam dua kontrak. Syarikat takaful dilantik
sebagai wakil oleh pihak peserta. Syarikat takaful (wakil) akan menjalankan
tanggungjawab dalam mengurus dana risiko dan simpanan peserta serta segala
urusan berkaitan. Manakala peserta mesti menyumbangkan wang kedalam tabung dana
risiko tersebut. Manakala wakalah kedua pula adalah diantara syarikat takaful
dan pekerja pemasaran syarikat. Dimana syarikat menyediakan skim takaful
(produk) manakala pekerja pemasaran ( wakil@agent, broker, banktakaful dan
kakitangan syarikat-jual terus) adalah wakil yang dilantik oleh syarikat bagi
memasarkan skim tersebut kepada masyarakat bagi pihak syarikat.
Kontrak Qard hasan merupakan pinjaman kebajikan dimana peminjam hanya perlu
membayar semula jumlah wang yang dipinjam tanpa ada bayaran tambahan. Dalam industri
takaful, pinjaman ini dijalankan apabila syarikat takaful kehabisan wang dari
dana risiko akibat tuntutan yang melebihi dana. Maka syarikat takaful perlu memberi
pinjaman kepada dana risiko bagi mempercepatkan proses tuntutan tersebut agar
kebajikan peserta tidak terabai.
Kontrak hibah bermaksud memberi milik (duit, barang) kepada orang lain. Dalam
industri takaful hibah berfungsi dalam beberapa keadaan. Pertama apabila
syarikat takaful memberi pinjaman qardh hasan kepada dana risiko, maka pengurus
dana risiko boleh memberi hibah kepada syarikat takaful sebagai tanda terima
kasih apabila tabung dana tersebut pulih kembali. Kedua, hibah dari segi wang
simpanan peserta: peserta boleh menghibahkan wang simpanan mereka kepada
sesiapa yang diinginkanya apabila peserta tersebut meninggal dunia. Manakala wang
pampasan daripada dana risiko (tuntutan) perlu diberi kepada waris yang sah
mengikut hukum faraid. Ketiga, hibah wang keuntungan(mudharabah) yang kecil
setiap tahun, contoh ada satu syarikat takaful dinegara ini meminta peserta
hibahkan keuntungan tersebut (secara langsung) kepada rumah anak yatim dan
orang miskin dari produk mereka (bukan semua produk) apabila keuntungan produk
tersebut kurang daripada RM10 setiap tahun. Hibahan tersebut diuruskan oleh
syarikat takaful bagi pihak peserta.
Sejarah Takaful
Sistem takaful wujud dizaman kerajaan islam
madinah lagi. Rasulullah s.a.w telah memperkenalkan dua skim utama pada masa
itu. Skim al-aqilah; konsep saling bertanggungjawab dikalangan ahlinya. Di bawah
skim ini, setiap ahli bersetuju mewujudkan satu tabung dana risiko yang
dikenali al-khanz. Semua pungutan atau caruman yang dibayar oleh ahli akan
dimasukkan kedalam tabung tersebut. Tujuan tabung ini adalah menyediakan bayaran sebagai bantuan bagi
menolong mana-mana ahli yang terlibat dengan pembunuhan secara tidak segaja
atau untuk menebus tawanan perang muslimin dari pada musuh pada masa itu.
Satu lagi skim ialah al-qasamah
berhubung dengan nyawa manusia. Skim ini juga melibatkan usaha mengumpul dana
dalam sebuah tabung dana risiko al-qasamah. Manfaat akan dibayar kepada
waris-waris (ahli peserta) yang dibunuh jika kes pembunuhan itu tidak diketahui
siapa pembunuhnya atau keterangan saksi yang layak untuk benar-benar mengenal
pasti pembunuhnya tidak diperolehi.
Skim al muwalah adalah satu skim
tanggungan antara dua sahabat, dimana setiap sahabat berjanji akan menjaga ahli
keluarga sahabat mereka. Jika salah seorang diantara mereka terkorban semasa
keluar berperang. Ini bagi memastikan kebajikan anak-anak dan isteri simati
akan terbela jika berlaku kecelakaan keatas suami mereka.
Dalam masyarakt melayu dana khairat
kematian adalah satu contoh sistem takaful yang diuruskan secara tidak sedar
oleh masyarakat melayu hari ini. Ini kerana sistem pengurusan yang tidak sistematik.
Maka melalui sistem pengendali (syarikat takaful) maka sistem ini dapat
diuruskan secara lebih sistematik.